Historie Wilhelminasluis
Aan het einde van de 19e eeuw is begonnen met de aanleg van de Wilhelminasluis. Op de verschillende hoofden van de sluis zijn gevelstenen met jaartallen aangebracht die verwijzen naar belangrijke gebeurtenissen van de sluis. Zo zit op het oostelijk Maashoofd een steen met de inscriptie 1895 en op het westelijk Maashoofd een met 1896. Daaronder resp. een verwijzing naar de aanleg van de Hoogwaterkering in 2000 en aan de overkant naar de grote restauratie in 1984. Aan de Waalzijde zijn vergelijkbare gevelstenen aangebracht. Ook de woningen kennen dergelijke verwijzingen: twee gevelstenen met "Anno 1900" erop. Genoeg geschiedenis dus op de sluis.
De Plaat
De Plaat, het gebied ten zuidoosten van de Wilhelminasluis. Een strook grond dat bij hoog water nog steeds (deels) onder water loopt. Het gebiedje kent een rijke geschiedenis en komt als eilandje in de Maas al op oude kaarten voor. Eveneens is deze strook op oude kaarten afgebeeld als "Graaf Heerlijkheidsplaat", bijvoorbeeld op de linkerfoto hieronder.
Over De Plaat loopt tegenwoordig de N322 omdat de Wilhelminasluis op deze strook grond is gebouwd. Het gebied kende in de loop van de tijd een aantal gebruikers. Werd het eerst nog gebruikt als land om vee op te laten lopen, na de bouw van de Wilhelminasluis bleef dat zo, maar ook anderen eisten een plekje op. Zo had de Andelse voetbalclub Sparta '30 in de beginjaren er een voetbalveld en kwam er later een scheepswerfje De Gantel. Tegenwoordig is De Plaat in gebruik door Dunea, het duinwaterleidingbedrijf dat hier water inneemt, en loopt er met regelmaat nog steeds vee.
Bruggen
Waren de mensen voor de bouw van de Wilhelminasluis aangewezen op de verschillende veren in de buurt, vanaf 1898 werd dat anders en veel gemakkelijker.
Over de Wilhelminasluis, over de Maashoofden, werd een brug aangelegd. Deze eerste brug, een rolsprietbrug, heeft niet erg lang dienst gedaan. De huidige brug, een klapbrug, is de vierde brug in de rij.
Op een aparte pagina is meer te lezen over de vier bruggen over de Wilhelminasluis.
Gedenksteen
De scheiding van de Maas en de Waal was destijds een gebeurtenis van nationale betekenis. De afsluitdam in de Maas, de eveneens in de tijd gegraven Bergse Maas voerde voortaan het Maaswater af, maakte de Wilhelminasluis noodzakelijk.
Toen het enorme werk klaar was, waren de festiviteiten navenant groots. Op de afsluitdam bij Andel moest een herinnering komen. Een enorm stuk steen werd in Duitsland dan ook omgetoverd in een heuse prachtige Gedenksteen.
Hoe belangrijk de scheiding van Maas en Waal was, blijkt wel uit het feit dat de onthulling ervan werd verricht door Koningin Wilhelmina.
Ontploffing in de sluis
Iets voor 14.00 uur op donderdagmiddag 30 oktober 1930 vaart de stoomsleepboot Geert Jan met een sleepschip achter zich de sluis in en meert af aan de oostelijke remming, vrij vooraan in de sluis. Er volgt in deze schutting nog een sleepboot met enkele sleepschepen.
Terwijl het sluispersoneel bezig is de deuren aan de Maaszijde open te draaien en de schipper van de Geert Jan rustig praat met een andere schipper, vindt er onverwachts een hevige ontploffing plaats. Grote zwarte rookwolken stijgen op en onttrekken de sluis een ogenblik aan het oog. Ruiten van omliggende woningen springen, pannen vallen van de daken en tot ver in de omtrek wordt de knal gehoord.
Bebouwing en bouwsels
Op één van de eerste tekeningen uit 1884 is bij de te bouwen sluis slechts één woning voor de sluiswachter gepland. Later wordt in het definitieve ontwerp in meer woningen voorzien.
Er wordt bij gezegd:"Voor de huisvesting van het bedienende personeel zijn op het sluisterrein vijf dienstwoningen gesticht, namelijk ééne woning met verdieping voor den sluiswachter en twee woningblokken, elk voor twee sluisknechts. De woning voor den sluiswachter bevat tevens een Directielokaal, eene wachtplaats voor het dienstdoende personeel en een magazijn voor sluismaterieel. De woningen, opgetrokken uit metselwerk onder pannen dak, zijn gefundeerd op zandkisten."
Koninklijk Bezoek
Op 18 augustus 1904 brengt Koningin Wilhelmina een bezoek aan de Wilhelminasluis. De sluis is niet direct het doel van het bezoek, want dat is meer de onthulling van het Gedenkteken ter herinnering aan het klaarkomen van het ambitieuze project "Verlegging van de Maasmond".
Ook later brengen leden van het Koninklijk Huis een bezoek aan de Wilhelminasluis.
.